شناسایی علائم قند خون بالا، مانند هر بیماری دیگری، می‌تواند نقش مهمی در روند درمانی داشته باشد. با توجه به اینکه دلایل مختلفی سبب کاهش سن مبتلایان به قند خون شده و نیز افراد بسیاری را در سنین متفاوت درگیر خود کرده است، بسیاری سعی در افزایش آگاهی خود در زمینه قند خون و عوامل و علائم آن دارند. اینکار به شما کمک خواهد کرد تا در مواردی بسته به عامل قند خون، اقدام به جلوگیری کنید.
علائم قند خون یک بیمار، می‌تواند دارای ظاهری متفاوت از دیگر افراد باشد و خود را به شکلی دیگر نمایش دهد. در نتیجه نمی‌توان تنها یک نشانه را در نظر گرفت و به نشانه‌های دیگر اعتنایی نکرد. به طور مثال می‌توان گفت که علائم قند خون بالا در بزرگسالان با علائم قند خون بالا در کودکان و یا حتی علائم قند خون بالا در بارداری متفاوت است.
علائم قند خون بالا چیست؟
فارغ از تفاوت‌هایی که در میان علائم قند خون بالا در بزرگسالان با علائم قند خون بالا در کودکان و یا حتی علائم قند خون بالا در بارداری، وجود دارد، برخی علائم و نشانه‌های کلی مطرح هستند که در میان علائم بالا رفتن ناگهانی قند خون در افراد مختلف قرار می‌گیرد. به طوری که با مشاهده هر کدام از این علائم، باید قند خون خود را اندازه‌گیری کنید.
- احساس خستگی، خواب آلودگی و کمبود انرژی
- احساس گرسنگی یا تشنگی بیش از حد معمول
- ادرار بیش از حد معمول
- سردرد
- تغییر حالات جسمی
- کاهش شدید وزن
- عفونت
- عدم وضوح و اختلالات بینایی
- دیدن هاله هنگام تماشای نور
در صورتی که هر یک از این موارد را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید و یا خودتان قند خون خود را اندازه‌گیری کنید. شاید بسیاری از افراد بپرسند که چرا نباید مستقیما انسولین تزریق کرد و یا دارو مصرف کرد؟ در جواب باید گفت که این علائم می‌توانند برای برخی دیگر از انواع بیماری هم صدق کنند.
در نتیجه اگر از سوابق بیماری خود اطلاعی ندارید، به هیچ عنوان نباید اقدام به درمان خودسرانه کنید. در صورتی که قصد اندازه‌گیری قند خون به صورت ناشتا دارید، حتما باید 10 تا 12 ساعت بعد از غذا اقدام به اندازه‌گیری کنید. همچنین می‌توانید دو ساعت بعد از صبحانه اینکار را انجام دهید.
علائم قند خون بالا در کودکان
در صورتی که کودکان دچار بیماری قند خون شوند، باید حداکثر توجه را داشته باشید و سطح مراقبت خود را به مراتب افزایش دهید. چرا که این بیماری برای کودکان بسیار خطرناک و جدی است که می‌تواند عوامل و علائم مختلفی داشته باشد.
بیماری قند خون در کودکان، یا دارای دلایل ژنتیکی و خودایمنی است و یا به سبب عادت‌های تغذیه‌ای نادرست به وجود می‌آید. در هر یک از این موارد، ساز و کار بیماری متفاوت است و بسته به همین مسئله، می‌تواند درمان متخص به خود را دارا باشد. به هر حال دوران کودکی بعد از دوران جنینی، در میان دوران‌های ضعیف انسان قرار می‌گیرد که مراقبت‌های جدی‌ای را از سوی والدین می‌طلبد.
از علائم قند خون بالا در کودکان، می‌توان به شب ادراری اشاره کرد، که این مسئله در رابطه با نوزاد، شامل کثیف کردن مداوم پوشک خواهد بود. توجه داشته باشید که شب ادراری چندان اتفاق نرمالی نیست و باید در صورت مشاهده مکرر آن، نسبت به این مسئله واکنش نشان داد. چرا که ممکن است به دلیل قند خون بالا در کودک باشد.
کاهش وزن در کودکان هم یک علامت برای این بیماری خواهد بود. به طوری که میل به غذا در کودک کاهش پیدا می‌کند و احساس خستگی زیادی دارد. در صورتی که متوجه کم بودن سطح انرژی فرزند خود شدید، بهتر است نسبت به آزمایش قند خون اقدام کنید.
به علاوه، علائمی چون سردرد، اختلال در بینایی، خارش در ناحیه تناسلی، تشنگی زیاد کودک و نیز کند پیش رفتن روند بهبود زخم‌ها، از دیگر مواردی هستند که نشانه‌هایی برای بروز بیماری قند خون در کودکان محسوب می‌شوند.
در صورتی که این علائم را در کودک خود مشاهده کردید و طی آزمایشات از قند خون بالای کودک مطمئن شدید، لازم است فاکتورهای غذایی و فعالیتی را رعایت کنید تا موفق به کنترل قند خون در فرزند خود شوید. توجه داشته باشید که به سبب بازه رشد، لازم است که رژیم غذایی کودکان شامل تمامی مواد مغذی و مفید باشد. در نتیجه حتما تمام مراقبت خود را تحت نظر پزشک انجام دهید.
علائم قند خون بالا در بارداری
دوران بارداری به عنوان یکی از دوره‌های حساس، نیازمند مراقبت‌های گسترده خواهد بود تا مشکلی به وجود نیاید. مسئله بسیار مهمی که در این دوران وجود دارد، عدم بروز علائم قند خون بالا در بارداری است. با توجه به همین مسئله، آزمایش‌ها و تست‌هايی تعیین شده تا نتایج درستی را در اختیار پزشکان قرار دهد.
در افراد باردار، عواملی مانند سن بالای مادر، اضافه وزن مادر، داشتن سابقه دیابت در بارداری قبلی، سابقه تولد نوزاد مرده، تولد نوزاد با وزن بالا و مواردی از این قبیل، می‌توانند سبب افزایش احتمال ابتلا به قند خون بالا شوند.
همچنین در صورت ابتلا به بیماری قند خون، عوارضی مطرح است که می‌تواند روی مادر یا جنین، تاثیرات منفی خود را بگذارد. به همین دلیل گفته می‌شود که حداکثر مراقبت را داشته باشید تا اتفاقی در این دوران نیافتد.
البته لازم به ذکر است که ابتلا به بیماری قند خون در دوران بارداری، قابل کنترل است و افراد می‌توانند تحت نظر پزشک معالج خود، از رژیم مناسبی در برنامه غذایی خود بهره ببرند و تحرک مفید داشته باشند؛ توجه داشته باشید که در این رژیم غذایی، تمامی گروه‌های غذایی حضور دارند تا ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد جنین، فراهم آورده شود.
همچنین در مواردی با استفاده از داروهایی چون انسولين یا متفورمین، می‌توان به مراقبت و کنترل تحت نظر پزشک امیدوار بود. با استفاده از تمامی این موارد و انجام مرتب و به موقع تست قند خون، خطرات مختلف کاهش پیدا می‌کنند و می‌توان به سلامت مادر و جنین امیدوار بود.
عوامل قند خون بالا در افراد
قند خون از جمله بیماری‌های وابسته به سبک زندگی افراد است و کمتر می‌تواند دلایل وراثتی داشته باشد. حتی علائمی که نام برده شده، همگی در سبک زندگی افراد موثر هستند و سبب اختلال در روند حیات می‌شوند. با این توصیف، قطعا یکی از اصلی‌ترین مسائلی که در روند پیشگیری، شناسایی و درمان مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، شیوه زندگی افراد است.
1. استرس
بیماری قند خون، همانطور که گفت شد، بیشتر در ارتباط با شرایط زندگی شماست. در نتیجه ابتدایی‌ترین عوامل، حاصل مسائل و بیماری‌هایی است که فرد به آن‌ها دچار شده. در حقیقت هورمونی که در بدن برای مقابله با استرس ترشح می‌شود، یکی از عواملی است که بیشترین آمار را در رابطه با پیدایش قند خون، به خود اختصاص می‌دهد.
در واقع در شرایط استرس آور، که حاصل وجود بیماری داخل بدن یا اتفاقات مختلف اطراف است، هورمونی برای مبارزه ترشح می‌شود که سبب بالا رفتن قند خون در بدن افراد می‌شود. به علاوه عوامل مختلف دیگری وجود دارد که سبب بروز علائم قند خون بالا در بزرگسالان یا علائم قند خون بالا در کودکان و یا حتی علائم قند خون بالا در بارداری می‌شود.
2. دیابت
بیماری دیابت به دلیل داروهایی که نیاز دارد، از دسته دلایل دیگری است که به بروز علائم قند خون بالا منجر می‌شود. همچنین ماهیت دیابت، حاصل افزایش سطح قند خون در افراد است و می‌تواند در انواع انتسابی یا اکتسابی برای افراد رخ دهد.
3. داروهای مختلف
استروئیدها و داروهای دیورتیک هم باعث افزایش قند خون می‌شوند. بنابراین افراد مبتلا به بیماری‌هایی چون آسم، آرتریت و یا بیماری‌های پرفشاری خون و دیابت، که از داروهای مذکور برای درمان استفاده می‌کنند، ممکن است علائم قند خون بالا را تجربه کنند.
همچنین داروهای دیگری هم وجود دارند که نقش تعیین کننده‌ای در این روند دارند. داروهایی چون داروهای ضدبارداری حاوی استروژن و یا حتی داروهای سرماخوردگی حاوی فنیل اِفرین و یا سودوافدرین، می‌توانند عاملی برای افزایش قند خون و بروز علائم بالا رفتن ناگهانی قند خون در افراد باشند.
4. هورمون‌های زنانه
هورمون‌های زنانه، از جمله مواردی هستند که باعث بروز علائم بالا رفتن ناگهانی قند خون در زنان می‌شوند. برای زنان و به ویژه زنانی که نسبت به دیابت خود اطلاع دارند، سیکل قائدگی و دوران یائسگی به سبب بروز تغییرات هورمونی، از اهمیت بالایی برخوردار است که باید تحت نظر پزشک، قند خون خود را برای بازه زمانی یک ماهه، مورد اندازه‌گیری قرار دهند.
5. گرما
بحث گرما برای بیماران دیابتی بسیار جدی است و به عنوان یک مانع کنترلی عمل می‌کند. در شرایطی که دمای هوا بسیار بالا باشد، بهترین کار گذراندن روز در خانه و به دور از گرما است. در چنين حالتی، افراد با علائم بالا رفتن ناگهانی قند خون مواجه خواهند شد.
6. کربوهیدرات
همواره کربوهیدرات در دسته عوامل قند خون بالا شناسایی شده و تاثیر مصرف زیاد آن در بروز علائم بالا رفتن ناگهانی قند را نمی‌توان منکر شد. تفاوتی ندارد که کربوهیدرات به صورت خوراکی باشد یا نوشیدنی، در هر حالت تاثیرات منفی خود را در سلامت شما خواهد گذاشت.
7. تحرک پایین
تحرک پایین و ورزش نکردن می‌تواند عاملی برای بروز بیماری قند خون باشد؛ اما مسئله جالبی که وجود دارد، برای مبتلایان به بیماری‌های دیابتی است که تحرک بالا و ورزش کردن، سبب بروز علائم بالا رفتن ناگهانی قند خون می‌شود. با این توصیف، حتما باید بسته به شرایط خود، فعالیت و تحرک داشته باشید.
8. افزایش قند خون با میوه خشک
میوه‌های شیرین، در فرایند خشک شدن و تبخیر، تمامی قند خود را نگه می‌دارند و منبع کربوهیدرات به حساب می‌آیند. با این شرایط، استفاده از میوه خشک، برای افرادی که زمینه قند خون بالا را دارند، به مراتب پرخطرتر خواهد بود.
9. مصرف شیرینی‌جات
شیرینی‌ها و خوراکی‌های قند دار، در دسته شیرینی جات، برای افراد مبتلا به دیابت فوق‌العاده مضر هستند و می‌توانند خطرات و آسیب‌های جدی‌ای به همراه داشته باشند. به علاوه برای بزرگسالان و افراد مسن، بیشترین تهدید را به وجود می‌آورند.
10. غذاهای حاوی نشاسته و چربی
نشاسته و چربی نمونه مواردی هستند که در خود کربوهیدرات دارند. به طوری که شاید مستقیما در ترکیبات مواد غذایی شما وجود نداشته باشند، اما بعد از مصرف، سبب افزایش قند خون و بروز علائم قند خون بالا در افراد شوند.
با تمامی این توصیفات، همانطور که مشاهده کردید، اغلب عوامل و دلایلی که سبب بروز علائم قند خون بالا در افراد می‌شوند، شامل موارد مربوط به سبک زندگی شما هستند. به طوری که با احوالات و تغذیه شما رابطه مستقیم دارند. البته موارد هورمونی هم موثر بر افزایش قند خون هستند که باید تحت کنترل باشند.
عوارض قند خون بالا
قند خون بالا، در قالب یک بیماری، عوارض و آسیب‌های سلامتی بسیاری را با خود به همراه می‌آورد که می‌تواند روند زندگی را برای افراد مختل کند و هر یک از این عوارض به یک تهدید برای افراد مختلف تبدیل شوند. عوارض قند خون بالا به گونه‌ای است که، می‌تواند در جسم و روح افراد، تغییرات مختلفی ایجاد کند.
آسیب‌های عصبی در دسته شایع‌ترین عوارض قرار می‌گیرند که هر سنی را درگیر خود می‌کنند. در حالت کلی و فارغ از نوع بیماری، اعصاب همواره بیشترین آسیب را در انواع بیماری‌ها متحمل می‌شود. به طوری که حتی یکی از نشانه‌های بیماری قند خون در افراد، مربوط به علائم عصبی و روانی است. به همین دلیل توصیه می‌شود در چنین شرایطی، خونسردی خود را حفظ کنید تا فشار روانی کمتری را متحمل شوید.
در برخی موارد، عوارض قند خون بالا به قدری زیاد خواهد بود که منجر به نیاز به قطع عضو پیدا کند. علت این مسئله هم کاهش جریان خود در اعضای چون دست‌ها، پاها، بازوها و ران‌ها است که افراد را وادار به قطع عضو می‌کند. به همین دلیل کنترل قند خون به شدت جدی و حائز اهمیت است.
به علاوه همین بحث کاهش جریان خون ناشی از بیماری قند خون، سبب می‌شود تا انواع بیماری‌های عفونی، قلبی، کلیوی و مواردی چون بی‌حسی در پاها، نابینایی و سکته مغزی هم برای افراد رخ دهد. بنابراین حتما باید در پی درمان باشید تا از شدت این عوارض جلوگیری نمایید.
نحوه کنترل و پایین آوردن سطح قند خون در افراد
با توجه به اینکه قند خون بالا جزء بیماری‌های جدی و سخت به حساب می‌آید و عوارض طاقت فرسایی برای افراد دارد، کنترل آن نقش بسیاری در روند بهبود اوضاع خواهد داشت. به همین دلیل، راه‌های مختلفی وجود دارد که افراد می‌توانند بسته به عامل بیماری خود، از آن‌ها بهره ببرند البته باید توجه داشت که نظارت پزشک قطعا باید صورت بگیرد تا روند کنترل سطح قند خون، کاملا اصولی باشد.
پزشک معالج، بسته به نوع و عامل بیماری شما، انواع شیوه‌های مراقبتی را در رابطه با تغذیه، تحرک بدنی، داروهای مختلف و مواردی از این دست تعریف می‌کند تا متناسب با شرایط شما باشد. به علاوه توجه داشته باشید که هر مرحله از کنترل، می‌تواند نیاز به رژیم غذایی جدید یا دوز داروی متفاوت داشته باشد. بسته به همین مسئله گفته می‌شود که، شیوه کنترل باید مناسب با دوره بیماری شما باشد. در ادامه چند مورد از راه‌های کنترل بیماری قند خون ارائه شده که به شما در این مسیر کمک خواهد کرد:
1.مصرف کربوهیدرات کمتر
قطعا در میان عوامل مختلفی که برای بیماری قند خون بالا مطرح است، کربوهیدرات بیشترین شهرت را در بین افراد دارد. بنا بر همین مسئله، یکی از راه‌های موثر در کنترل هم، شامل کاهش مصرف کربوهیدرات است؛ اما سوالی که برای بسیاری از افراد به وجود می‌آید، در رابطه با شناسایی مواد غذایی حاوی کربوهیدرات خواهد بود!
میوه‌های شیرین، شیرینی‌ها، شکلات‌ها، خشکبار و مواردی از این دست، دارای درصد بالایی از کربوهیدرات هستند. حتی بسیاری از خوراکی‌ها هم در ترکیبات خود، کربوهیدرات دارند. به همین دلیل در گام اول، لازم است که میزان استفاده از این موارد را به حداقل برسانید.
البته این به معنای عدم استفاده کامل از موارد ذکر شده نیست؛ چرا که بخشی از فعالیت مغز و حتی اندام‌ها، وابسته به کربوهیدرات است. به همین دلیل باید یک رژیم سالم و کامل داشته باشید که جامعیت داشته باشد و تغذیه شما را محدود نکند.
2. نوشیدن آب
در صورتی که میزان آب زیادی بنوشید، سطح قند در خون شما کنترل می‌شود. در واقع آب می‌تواند روی کلیه‌ها تاثیرات مثبتی داشته باشد و عملکرد آن‌ها را افزایش دهد تا قند اضافی در خون را به واسطه ادرار دفع کنند. به همین دلیل سطح قند خون کنترل شده و از بالا رفتن قند خون جلوگیری می‌شود. حتی توصیه می‌شود تا برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های دیابتی و بالا رفتن قند خون، روزانه مقدار آب زیادی بنوشید.
3. کاهش استرس
با توجه به اینکه یکی از دلایل ابتلا به بیماری قند خون مربوط به فشار روانی بالا در افراد است، حتما لازم است که استرس را از خود دور کنید و آرامش را در مسائل مختلف به وجود آورید. به طوری که دیگر فکر و خیال سبب تپش قلب و ناآرامی شما نشود. شاید کمی عجیب به نظر برسد، اما کاهش اضطراب و استرس به همراه افزایش روحیه و حال خوب، نقش بی‌نظیری در بهبود بیماری‌ها دارد و می‌تواند سبب کاهش قند خون افراد شود.
4. خودن غذاهای حاوی منیزیم و کروم
کروم و منیزیم به عنوان دو عنصر موثر در کاهش قند خون، باید در رژیم غذایی شما وجود داشته باشد. از جمله مواد غذایی حاوی منیزیم، می‌توان به ماهی، غلات، موز، شکلات تلخ و آووکادو اشاره کرد. برای مواد غذایی حاوی کروم هم مواردی چون بروکلی، آجیل، قهوه، زرده تخم مرغ، گوشت و لوبیا سبز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
جدا از این چهار راهکار، شیوه‌های کنترلی مختلف دیگری چون خوردن غذاهایی با شاخص گلیسمی پایین، خواب کافی و باکیفیت، مصرف فیبر و استفاده از دانه‌ها و عصاره‌های خاص وجود دارند که می‌توانند به شما در روند کنترل و مدیریت میزان قند خون کمک کنند.
در حالت کلی و فارغ از علائم قند خون بالا در افراد با سنین مختلف، حتما باید این نشانه‌ها را جدی بگیرید و بسته به نوع و عامل بیماری خود، تحت نظر پزشک، به کنترل و مدیریت سطح قند خون خود بپردازید تا مشکلی به وجود نیاید.
