اعتماد به نفس کاذب

اعتماد به نفس، یک حس درونی و مهم تلقی می‌شه که داشتن اون لازمه و نیاز اولیه انجام هر عمل و بیان وجودی خود هست. اعتماد به نفس در معنا و لغت یعنی اعتماد درونی یک شخص به خود، استعدادها، توانایی‌ها، دانش، تحصیلات، باورها و حتی ناتوانی‌ها. در حقیقت انسان بدون اعتماد به نفس به یک شیء ناقص تبدیل می‌شه که قادر نیست خود واقعیش رو اون طور که باید به نمایش بذاره. زمانی که شما اعتماد به نفس ندارین یعنی به عنوان یک شخص خودتون، خودتون رو نقض می‌کنین. هنگامی که یک شخص از سوی خودش رونده بشه و شخص وجودی خودش رو رد کنه، دیگه قطعا نمی‌شه انتظاری از باقی افراد داشت. تصور کنین که یک فرد به فرض مثال خواننده هست و موقع اجرا خودش قبول نداره که بتونه درست اجرا کنه و این قبول نداشتن از فقدان اعتماد به نفس نشأت می‌گیره؛ در چنین شرایطی انتظار زیادی هست که تماشاچیان و عوامل پشت صحنه به کسی که خودش، خودش رو قبول نداره، اعتماد کنن. بنابراین داشتن روحیه باور پذیری خود و اعتماد به نفس و اعتماد به خود از ملزومات یک شخص تکامل یافته هستن. اما گاهی دقیقا عکس موارد ذکر شده اتفاق می‌افته، به این صورت که افرادی بیش از اونچه که باید به خودشون باور دارن و حس می‌کنن قادر هستن که همه کارها رو به تنهایی و بدون نقص و کاستی انجام بدن، این مورد در حالی هست که شخص مذکور حتی سر رشته‌ای راجع به اون کارها نداره و تنها ادعا می‌کنه که “من بلدم و من می‌تونم”. به این نوع از اعتماد به نفس افراطی، اعتماد به نفس کاذب گفته می‌شه که دقیقا سوژه پیشنهادی بحث مقاله ما هست. در ادامه این بررسی به چیستی اعتماد به نفس کاذب و چگونگی درمان اعتماد به نفس کاذب به همراه عوامل از بین بردن اون اشاره خواهیم کرد.

اعتماد به نفس کاذب چیست؟

اعتماد به نفس کاذب به معنای داشتن اعتمادی فرای تصورات و توانایی‌ها، استعداد‌ها و ماهیت وجود هست. اعتماد به نفس کاذب از عوامل تخریب کننده توانایی‌ها و ظاهر اشخاص هست که سبب بروز حوادث گوناگون می‌شه. گاهی داشتن اعتماد به نفس کاذب تنها موجب خسارات کوچک واقع نمی‌شه و به عوارض بزرگ‌تری منجر می‌شه. به طور مثال شخصی به واسطه حضور اعتماد به نفس کاذب ادعا می‌کنه که از مکانیک و تعمیرات اتومبیل سر در میاره؛ در همین باب به صورت ناشیانه یک اتومبیل رو تعمیر می‌کنه و اون اتومبیل راهی جاده می‌شه؛ و در نهایت به علت نقص فنی تصادف صورت می‌گیره و کم‌ترین آسیب ناشی از تصادف می‌تونه شکستن دست و پای سرنشینان و خرابی اتومبیل باشه و بیشترین آسیب هم مرگ سرنشینان!.. بله اعتماد به نفس کاذب گاهی دقیقا همین‌قدر ترسناک و خطرناک می‌شه.

اعتماد به نفس کاذب یعنی یقین بر توانایی‌ای که موجود نیست و تکیه بر استعدادی که وجود خارجی نداره.

عوامل ایجاد حس اعتماد به نفس کاذب

عواملی وجود دارن که سبب ایجاد حس اعتماد به نفس کاذب در افراد می‌شن و در حقیقت به عنوان بانی تخریب شخصیت و توانایی‌ها شناخته می‌شن.

القای حس توانستن از سوی افراد

بزرگترین عللی که به اعتماد به نفس کاذب منجر می‌شه، رفتار و گفتار اطرافیان هست. گاهی این خود شما نیستین که احساس می‌کنین می‌تونین و اطرافیان مدام به شما می‌گن که، “تو می‌تونی”؛ در حالی که این جمله رو تنها از روی علاقه و حس درونیشون بیان می‌کنن و در واقع هیچ عامل منطقی‌ای پشت این حرف وجود نداره. چنین مواردی اصولا از سوی خانواده‌ها به فرزندان تحمیل می‌شه. خصوصا برخی از مادرها که عقیده دارن فرزندشون واقعا تو تمام زمینه‌ها تبحر خاصی داره و خدا اون رو کامل آفریده! شاید خواسته زیادی باشه که یک مادر به فرزندش حس نتونستن رو القا کنه اما این افکار منطقی هستن که موفقیت رو رقم می‌زنن. لذا مادری که از روی درک و منطق باعث موفقیت فرزندش می‌شه خیلی بهتر از مادری هست که صرفا بخاطر احساسات شخصی و علاقه فرزندش رو به سمت توانایی‌های دروغین و پوشالی سوق می‌ده.

غرور و خود بزرگ بینی

یکی از علل‌ها و عوامل مهم در ایجاد حس اعتماد به نفس کاذب، غرور و خود بزرگ بینی هست. هنگامی که شما تنها متکی به خودتون هستین و غرورتون اجازه کمک خواستن از دیگران رو نمی‌ده مجبور می‌شین بیشتر کارها و فعالیت‌هایی رو که درش هیچ مهارت و توانایی‌ای ندارین، خودتون انجام بدین و با گذشت زمان این روند انجام همه امور بر پایه حضور غرور تبدیل به یک عادت می‌شه. در نهایت این عادت باعث می‌شه که شما واقعا به این موضوع که همه کاره هستین ایمان بیارین و یک نوع حس اعتماد به نفس کاذب تمام شما رو در بر بگیره.

موفقیت‌های پی در پی

درسته که موفق شدن طی یک روند منظم بسیار دل چسب و شیرینه اما واقعیت امر این هست که وقتی شما به طور منظم موفق می‌شین، حس می‌کنین که در ادامه موفقیت‌ها همینطور پشت سره هم ایجاد می‌شن و شما یک انسان همه کاره هستین که می‌تونین هر فاعلی رو به فعل برسونین. موفقیت بد نیست اما در صورتی که با منطق و درک همراه باشه قابل پذیرش هست. ولی در نظر گرفتن احتمال و امکان موفقیت طبق موفقیت‌های سابق به دور از منطقه و سبب بروز حس اعتماد به نفس کاذب می‌شه.

ریشه در ژنتیک

گاهی هیچ عاملی باعث اعتماد به نفس کاذب افراد نمی‌شه و وجودش از بدو تولد با فرد همراه هست. اصولا بچه‌ها و کودکانی که لوس نیستن و ادعاهای بزرگسالانه دارن در آینده دچار اعتماد به نفس کاذب می‌شن و حس می‌کنن که همه کارها بر پایه توانایی‌های اون‌ها قابل انجام هست. به این چنین مواردی گفته می‌شه که اخلاقیات فرد ریشه در ژنتیک و ارث خانوادگی داره. چرا که معمولا افراد تحت تاثیر سلایق و علایق اطرافیانشون قرار می‌گیرن.

عوامل زیادی هستن که سبب بروز حس اعتماد به نفس کاذب می‌شن، اما می‌شه از تمام موارد ذکر شده یک نتیجه کلی گرفت که اعتماد به نفس کاذب از تلقین به وجود میاد. به این صورت که انسان‌ها در شرایط مختلف به خودشون یک توانایی و یا مهارت رو با تلقین، تحمیل می‌کنن.

درمان اعتماد به نفس کاذب

اعتماد به نفس کاذب از نمونه اختلالاتی هست که زندگی رو در خلال خودش دچار بحران‌ها و عدم انتشار حقیقت می‌کنه. اعتماد به نفس کاذب در واقع عنوانی هست که یک شخصیت جعلی با توانایی‌های فرعی از شما ایجاد می‌کنه که اصلا توی دنیای واقعی موجود نیست. برای همین افرادی که دچار این حس مضاعف هستن و یا از اطرافیانشون کسی هست که درگیرش باشه، به دنبال راه چاره برای درمان این حس هستن. برای درمان اعتماد به نفس کاذب موارد زیادی پیشنهاد داده می‌شن که از مهم‌ترین و عمومی‌ترین اون‌ها مراجعه به پزشک مشاور و روانشناس هست تا با صحبت با یک فرد آگاه در این زمینه این مسئله حل بشه. اما گاهی روند درمان بسیار طولانی‌تر از اونچه که انتظار می‌ره می‌شه و افراد ترجیح می‌دن که از راه حل‌های عمومی برای درمان استفاده کنن.

عدم مقایسه خود با دیگران

هیچ دو فردی با هم برابر نیستن و قطعا قرار نیست که رفتار‌ها، گفتارها و حتی علم و دانش افراد در یک سطح سنجیده بشه. گاهی شما با مقایسه خودتون با افراد دیگه به طور اشتباه به این نتیجه می‌رسین که “اگر اون تونست، پس منم می‌تونم”. درسته که این جمله به عنوان یک عبارت انگیزشی بسیار گفته و شنیده می‌شه، اما در واقع استعدادها و مهارت‌های افراد بسیار متفاوته و هیچ فردی بدون تلاش و کوشش شبیه فردی دیگر نمی‌شه و نخواهد شد. به طور مثال اگر شخصی توی حل مسائل ریاضی مهارت داره، قرار نیست شخص دیگه‌‌ای که استعداد ادبیات داره هم به همون به تعداد عالی از مسائل ریاضی رو حل کنه؛ این مهارت با گذشت زمان و سنجش استعداد به وجود میاد اما در آن واحد امکان نداره که یک شخص بگه “منم می‌تونم مثل اون باشم”. مقایسه خود با دیگران صرفا سبب ایجاد حس مضاعف اعتماد به نفس کاذب می‌شه.

پذیرفتن مشکلات و نقص‌ها

این مورد نامفهوم‌ترین و غم‌انگیزترین قسمت زندگی انسان‌هایی که اعتماد به نفس کاذب دارن محسوب می‌شه. گاهی غم‌ها و شرایط نامطلوب زندگی باعث می‌شن افراد همش بخوان با “ادعای خوب بودن” قسمت منفی زندگیشون رو پوشش بدن. البته این مورد یکی از معیارها و اختلالات روانی و روحی به حساب میاد که با مراجعه به پزشک و پذیرش شرایط قابل حل هست. اما طبیعتا چیزی که از بیرون ماجرا رویت می‌شه اینه که فرد اعتماد به نفس کاذب داره و با وجود درگیری‌هاش همش در حال تلاش برای جلوه دادن خوب بودن و عالی بودن همه چیز هست.

برای درمان اعتماد به نفس کاذب به این شکل بهتره که افراد بپذیرن که مشکلات وجود دارن، نقص‌ها نفس می‌کشن و کم بودن‌ها در جریان هستن. هیچ شخصی کامل آفریده نشده و هیچ زندگی‌ای بدون سختی قابل یافت نیست. لذا می‌تونیم به عنوان یکی از راه حل‌های درمان اعتماد به نفس کاذب به پذیرش مشکلات و نقص‌ها اشاره کنیم.

روراست بودن با خود و صحبت کردن با خود

تنهایی و حرف زدن با خود یکی از اعمالی به حساب میاد که افراد احساساتی و منطقی بیشتر بهش روی میارن. پذیرش نقص‌ها و آگاهی از ناتوانی‌ها واقعا مورد عالی‌ای هست. اینکه شما توی خلوت و تنهایی با خودتون به صورت آگاهانه بپذیرین که برخی از ناتوانی‌ها در شما وجود داره به خودتون کمک می‌کنین تا برای پیشرفت و ترقی آماده بشین. اعتماد به نفس کاذب برای افرادی که هیچ خلوتی با خودشون ندارن به یک تلقین احساسی بدل می‌شه و در نهایت بانی باور دروغین خود شخص هم می‌شه. اما وقتی افراد برای فکر کردن، حرف زدن و نوشتن با خود و برای خود وقت می‌ذارن، در واقع در حال پذیرش حقیقت از سوی خودشون و درمان اعتماد به نفس کاذب خودشون هستن.

چگونه اعتماد به نفس کاذب را از بین ببریم؟

از بین بردن اعتماد به نفس کاذب تقریبا غیر ممکنه؛ گاهی باید قبول کنیم که همه انسان‌ها جنبه‌ای از اعتماد به نفس کاذب رو در درون خودشون پرورش دادن و این اختلال یک نوع اثر همگانی محسوب می‌شه. دیده شده که گاهی حتی منطقی‌ترین افراد هم احساس کردن یک توانایی و استعدادی مازاد بر حقیقت رو دارا هستن. چنین شرایطی برای همه افراد به وجود میاد و عموما کاملا طبیعی و درست تلقی می‌شه. در اصطلاح عامیانه بهش می‌گیم “جو گیر شدن“. یعنی زمانی که شما بر پایه یک حس دروغین فکر می‌کنین که قادر به انجام کاری هستین که هیچ پیش زمینه‌ای از اون توی ذهن شما وجود نداره.

بنابراین اعتماد به نفس کاذب عاملی هست که باید با منطق و درک خود فرد درمان بشه و نمی‌تونیم به صورت کامل از بین برنده این حس مضاعف باشیم.