قند خون نرمال باید در چه محدوده‌ای باشد؟ آیا محدوده آن در سنین مختلف متفاوت است؟ در چه زمان‌هایی اندازهگیری میشود؟ نرمال بودن این عدد چه اهمیتی دارد؟ در این مقاله تمامی این پرسش‌ها را مورد بررسی قرار داده و پاسخ‌های جامع و کاملی را برای هر کدام ارائه خواهیم داد. اما در ابتدا بد نیست تعریف کلی از قند خون داشته باشیم:
جریان خون به منظور تأمین انرژی بدن، قندی را به تمام سلول‌های بدن منتقل میکند. این قند، همان قند خون مورد نیاز بدن است. میزان این قند باید در محدوده ایمن باشد، در غیر این صورت افراد دچار بیماری‌های قلبی و دیابت خواهند شد. سطح گلوکز خون در بدن انسان به گونه‌ای تنظیم میشود که سطح گلوکز خون در حد متوسط باشد. به بیان دیگر برای سوخت رسانی به سلول‌ها کافی بوده و بیش از حد نرمال در خون وجود نداشته باشد.
قند خون نرمال برای افراد در سنین مختلف، متفاوت است. همچنین باید بدانید که در طول روز میزان آن تغییر میکند. سطح آن پس از خوردن غذا افزایش یافته و بعد از یک ساعت، به حالت نرمال برمی‌گردد. پیش از خوردن اولین وعده غذایی نیز، سطح قند خون در پایین‌ترین حد خود قرار دارد.
قند خون نرمال در شرایط مختلف و بسته به سن افراد متفاوت است. اگر قند خون به درستی کنترل نشود، میتواند منجر به ایجاد بیماری‌های قلبی یا سکته مغزی شده و حتی سیستم مغزی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. دانستن این که عدد قند خون نرمال باید در چه بازه‌ای باشد، مطمئناً کمک میکند که از بروز بیماری‌ها و مشکلات بسیار زیادی جلوگیری کنیم. به عنوان مثال، میتوان به افرادی اشاره کرد که این موضوع را جدی نگرفتند و در نهایت بینایی خود را از دست دادند. در ادامه به طور مفصل در رابطه با محدوده سطح خون طبیعی توصیه شده در سنین مختلف می‌پردازیم.
سطحی طبیعی گلوکز خون برای سنین مختلف متفاوت است. درادامه خواهید دانست که عدد قند خون نرمال در سنین مختلف برای افراد سالم چه قدر باید باشد.
سطح قند خون طبیعی برای کودکان:
کودکان زیر شش سال: برای کودکان زیر 6 سال، سطح گلوکز طبیعی خون در طول روز باید در محدوده 80 تا 200 میلیگرم در دسیلیتر باشد. این محدوده، محدوده سالم قند خون برای کودکان در این سنین است. لازم به ذکر است که پس از بیدار شدن، مصرف وعده‌های غذایی و پیش از خواب، مقدار گلوکز در بدن در نوسان است. به همین دلیل میزان قند خون در کودکانی که به هیپوگلیسمی یا دیابت مبتلا هستند باید در نیمه شب اندازهگیری شود.
کودکان بین شش تا دوازده سال: برای کودکان 6 تا 12 ساله، سطح گلوکز طبیعی خون در طول روز باید در محدوده 80 تا 180 میلیگرم در دسیلیتر باشد. بعد از خوردن غذا، سطح قند خون افزایش می‌یابد، دلیل آن هم این است کربوهیدرات‌ها در بدن به گلوکز تجزیه شده و پس از آن در سراسر جریان خون، پخش میشوند. به همین دلیل توصیه میشود پیش از خواب به منظور جلوگیری از افزایش بیش از حد قند خون به ویژه برای کودکان دیابتی، از مصرف میان وعده‌ها اجتناب شود.
سطح قند خون طبیعی برای نوجوانان:
میانگین قند خون نرمال برای نوجوانان در طول روز باید در محدوده 70 تا 150 میلیگرم در دسیلیتر باشد. معمولاً افرادی که در این سن، دچار دیابت میشوند، روزهای سختی را سپری میکنند. مدیریت میزان قند خون و دیابت اهمیت بسیار زیادی دارد و برای نوجوانان کنترل رفتار و مسئولیت‌پذیری در این مورد، چندان کار راحتی نیست.
میزان قند خون نوجوانان باید با توجه به آن چه که در طول روز مصرف میکنند، میزان فعالیت بدنی که در طول روز دارند و همچنین داروهایی که در صورت ابتلا به دیابت استفاده میکنند، نباید در طول روز از محدوده 70 تا 150 میلیگرم در دسیلیتر خارج شود.
سطح قندخون طبیعی برای بزرگسالان:
برای افراد در سنین 20 یا بالاتر، سطح گلوکز طبیعی خون در طول روز باید در محدوده 100 تا 180 میلیگرم در دسیلیتر باشد. در اول روز، در زمان بیدار شدن از خواب باید قند خون ناشتا در پایین‌ترین سطح باشد. دقت داشته باشید پایین بودن این عدد به این دلیل است که چندین ساعت از خوردن غذا گذشته است.
در بخش بعدی محدوده نرمال قند خون را برای سنین مختلف با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد.
اطلاع از جدول قند خون نرمال چه اهمیتی دارد؟
اطلاع از میزان قند خون، هر فرد را از این که دقیقاً در چه شرایطی قرار دارد، مطلع میکند. کمک میکند که هر فرد تلاش کند خود را در بهینه‌ترین شرایط قرار داده و سلامتی خود را حفظ کند. میزان قند خون در واقع میتواند نشان دهنده این موضوع باشد که تا چه حد دیابت از کنترل خارج شده است. به منظور جلوگیری از عوارض دیابت، بسته به شرایط، امکان دریافت راهکارهایی مناسب وجود دارد.
در صورتی که میزان قند خون به طور منظم و دائمی بررسی شود، میتوان متوجه شد که دقیقاً بالا یا پایین شدن قند خون به چه دلایلی اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، در زمان خوردن غذاهای مختلف، میتوان دانست که کدام یک از غذاها تأثیرات مثبت و منفی بر روی میزان قند خون دارند. همچنین میتوان به استرس زیاد اشاره کرد که نرمال بودن قند خون را به هم میزند. اطلاع از جداولی که عدد ایده‌آل قند خون در آنها بیان شده است، کمک میکند که بدانید در شرایط مطلوبی قرار دارید یا خیر.
دامنه قند خون نرمال را در ادامه بیان می‌کنیم. این دامنه برای افراد در سنین مختلف و با شرایط متفاوتی که دارند، یکسان نیست.
جدول قند خون نرمال
جدول قند خون نرمال برای بزرگسالان: (عدد نرمال قند خون برای افراد عادی و دیابتی متفاوت است)
| زمان اندازهگیری قند خون | افراد سالم | افراد دیابتی |
| پیش از مصرف صبحانه (ناشتا) | کمتر از 100 میلیگرم در دسیلیتر | در محدوده 70 تا 130 میلیگرم در دسیلیتر |
| پیش از مصرف وعده‌های غذایی | کمتر از 110 میلیگرم در دسیلیتر | در محدوده 70 تا 130 میلیگرم در دسیلیتر |
| پس از گذشت 1 تا 2 ساعت از مصرف غذا | کمتر از 140 میلیگرم در دسیلیتر | کمتر از 140 میلیگرم در دسیلیتر |
| در زمان خواب | کمتر از 120 میلیگرم در دسیلیتر | در محدوده 90 تا 150 میلیگرم در دسیلیتر |
| سطح هموگلوبین گلیکوزیله | کمتر از 7/5 درصد | کمتر از 7 درصد |
جدول قند خون نرمال برای بزرگسالان در حالت ناشتا و پس از صرف غذا:
| زمان اندازهگیری قند خون | افراد سالم | افراد دیابتی |
| در حالت ناشتا | در محدوده 72 تا 99 میلیگرم در دسیلیتر | در محدوده 80 تا 130 میلیگرم در دسیلیتر |
| 2 ساعت پس از صرف غذا | کمتر از 140 میلیگرم در دسیلیتر | کمتر از 180 میلیگرم در دسیلیتر |
جدول قند خون طبیعی برای کودکان:
| زمان اندازهگیری قند خون | محدوده نرمال قند خون (میلیگرم در دسیلیتر) |
| 0 تا 5 سال | بین 100 تا 180 |
| 6 تا 9 سال | بین 80 تا 140 |
| 10 سال و بالاتر از آن | بین 70 تا 120 |
| زمان اندازهگیری قند خون | محدوده نرمال قند خون (میلیگرم در دسیلیتر) |
| در حالت ناشتا | بین 72 تا 126 |
| پیش از صرف غذا | بین 72 تا 126 |
| 2 ساعت پس از غذا | بین 90 تا 162 |
میزان طبیعی قند خون نرمال برای نوجوانان:
| زمان اندازهگیری قند خون | محدوده نرمال قند خون (میلیگرم در دسیلیتر) |
| پیش از صرف غذا | 95 میلیگرم در دسیلیتر یا کمتر از آن |
| 1 ساعت پس از صرف غذا | 140 میلیگرم در دسیلیتر یا کمتر از آن |
| 2 ساعت پس از صرف غذا | 120 میلیگرم در دسیلیتر یا کمتر از آن |
اهمیت شاخص هموگلوبین در بدن
شاخص هموگلوبین در بدن، بیانگر میزان قند خون است. در صورتی که عدد هموگلوبین از عدد نرمال بالاتر باشد، فرد باید به طور جدی تحت نظر پزشک باشد. این عدد بالاتر از یک حدی، نشان‌دهندة دیابت نوع 1 است. معمولاً نشانه‌های آن عبارت‌اند از: تکرر ادرار و سرگیجه. در دیابت نوع 2، قند خون بالا نبوده و علائم مشخص ندارد. در این جا لازم است با انجام آزمایش، بیماری بررسی شود و بیمار توسط فرد متخصص تحت درمان قرار بگیرد.
حد نرمال قند خون در آزمایش اندازه گیری قند خون سه ماهه (هموگلوبین A1C)
جدا از جداول حد نرمال قند خون برای سنین مختلف که تاکنون ارائه دادیم، لازم است از میزان سطح طبیعی هموگلوبین A1C نیز مطلع شوید. برای تعیین هموگلوبین A1C، آزمایشی انجام میشود که در آن میزان قند خون سه ماهه اندازهگیری میشود. در واقع این آزمایش برای تعیین دقیق قند سه ماهه افراد انجام میشود.
در واقع با انجام این آزمایش، افراد میتوانند از مناسب بودن یا نبودن راهکاری که برای کنترل قند خون در پیش گرفتهاند، مطلع شوند. آیا برنامه شما برای کنترل میزان قند خون جوابگو بوده است یا نیازمند استفاده از برنامة دیگری هستید؟ در ادامه جدولی را ارائه دادیم که در آن میتوانید از میزان قند خون برای افراد سالم و دیابتی مطلع شوید.
| زمان اندازهگیری قند خون | میزان هموگلوبین A1C |
| افراد سالم | کمتر از 7/5 درصد |
| افرادی که در معرض ابتلا به پیش دیابت هستند | در محدوده 7/5 تا 4/6 درصد |
| افرادی که به دیابت مبتلا شده‌اند | 5/6 درصد یا بالاتر از آن |
برای خانم های باردار قند خون طبیعی چند است؟
مورد دیگری که در این جا باید به آن اشاره شوید، پاسخ به پرسش برای خانم‌های باردارسالم و مبتلا به دیابت، قند خون طبیعی چند است؟
یکی از شایعترین و مهمترین بیماری‌هایی که زنان باردار به آن مبتلا میشوند، بیماری دیابت است. این بیماری میتواند معضلات و نگرانی‌های بسیار زیادی را به دنبال داشته باشد، اما مطمئناً در صورت کنترل کردن آن، احتمال بروز مشکلات بسیار کمتر خواهد شد.
سطح قند خون نرمال برای خانم‌های باردار به شرح زیر است:
- پیش از صرف غذا: 95 میلیگرم در دسیلیتر یا کمتر از آن
- 1 ساعت پس از غذا: 140 میلیگرم در دسیلیتر یا کمتر از آن
- 2 ساعت پس از غذا: 120 میلیگرم در دسیلیتر یا کمتر از آن
نرمال بودن سطح قند خون برای مادران باردار، اهمیت بسیار زیادی دارد. معمولاً خانم‌ها با شرایط زیر، بیشتر در معرض ابتلا به دیابت در طول دوران بارداری هستند:
- خانم‌هایی که وزن بالایی دارند.
- خانم‌هایی که بالای سی سال، سن دارند.
- خانم‌هایی که از دخانیات استفاده میکنند.
- خانم‌هایی که پیش از این بارداری، فرزندانی بیش از 5/4 کیلوگرم به دنیا آورده‌اند.
معمولاً به مادران باردار توصیه میشود زیر نظر پزشک، برنامة ورزشی داشته باشند. از نمک در رژیم غذایی خود کمتر استفاده کنند. در رژیم غذایی خود از مصرف میوه و سبزیجات غافل نشوند.
قبل و بعد از ورزش، میزان قند خون چه قدر باید باشد؟
این که میزان قند خون چه قدر باید باشد، تنها در زمان ناشتا بودن، پیش از صرف غذا و … اهمیت ندارد، بلکه در زمان ورزش نیز، باید نرمال بودن آن بررسی شود. به خصوص برای افرادی که درگیری بیماری دیابت هستند، این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد.
از آن جایی که مطلع شدن از نرمال بودن میزان قند خون قبل و بعد از ورزش برای افراد دیابتی مهم است، در این بخش اطلاعات کاملی را در این مورد در اختیارتان قرار خواهیم داد. فراموش نکنید فردی که درگیر دیابت است، باید در شرایط مختلف از میزان قند خون خود، اطلاعات دقیقی داشته باشد. در این صورت مدیریت بهتر شرایط امکانپذیر است و میتوان برای کنترل آن، از راهکارهای مؤثر و دقیقی استفاده کرد. لازم است بدانید ورزش برای افرادی که دارای سوابق دیابتی هستند، اهمیت بسیار زیادی دارد.
در بسیاری از موارد، پزشکان به افرادی که درگیر دیابت، به خصوص دیابت نوع 2 هستند، ورزش‌های مختلفی را پیشنهاد میکنند. میزان قند خون برای افرادی که ورزش میکنند، معمولاً در محدوده نرمالی قرار دارد. اما به هر حال باید سطح قند خون اندازهگیری شود، تا بتوان روند درمان و پیشگیری از مشکلات بیشتر را بهتر و دقیق‌تر مدیریت کرد.
میزان قند خون نرمال پیش از ورزش کردن و پس از آن برای افراد دیابتی
پیش از شروع فعالیت‌های ورزشی، سطح قند خون ایده‌آل برای افراد دیابتی باید در محدودة 126 تا 180 میلیگرم در دسیلیتر باشد.
فرد مبتلا به دیابت باید تلاش کند میزان قند خون خود را پس از ورزش، متعادل‌سازی کند. طبق بررسی‌های انجام شده، اگر عدد قند خون از 90 میلیگرم در دسیلیتر کمتر باشد، باید تست قند خون پس از 2 یا 4 ساعت، مجدداً تکرار شود.
پیش از شروع ورزش، سطح قند خون نرمال میتوانند در محدوده‌های زیر باشد:
- 90 میلیگرم یا کمتر از آن: بهتر است از 10 تا 20 گرم مواد قندی مثل یک عدد سیب‌زمینی یا لقمه نان و کره استفاده شود. قند باید با مصرف مواد قندی از 90 بیشتر شود.
- در محدوده 90 تا 126 میلیگرم: از 10 گرم مواد قندی یا مقداری میوه استفاده شود. در ادامه انجام ورزش‌های بی‌هوازی و هوازی شدید امکانپذیر است.
- در محدوده 126 تا 180 میلیگرم: هیچ مشکلی برای انجام ورزش وجود ندارد. بهتر است قند خون پس از گذشت نیم ساعت از ورزش، مجدداً چک شود.
- در محدوده 180 تا 270 میلیگرم: هیچ مشکلی برای انجام ورزش وجود ندارد. بهتر است قند خون پس از گذشت نیم ساعت از ورزش، مجدداً چک شود.
- 270 میلیگرم یا بیشتر از آن: در ابتدا باید سطح کتون خون بررسی شود. در صورتی که کمتر از 1.4 میلی‌مول باشد، انجام ورزش‌های سبک منعی ندارد و اگر بیش از 1.5 مول باشد، باید ورزش کردن را متوقف کرده و به پزشک مراجعه شود.
میزان قند خون نرمال و دیابتی چگونه اندازه گیری می شود؟
پزشکان برای آن که میزان درست قند خون را تشخیص دهند، یک مرتبه در حالت ناشتا و یک مرتبه دو ساعت پس از آزمایش اول، آزمایش سطح قند خون را انجام می‌دهند. در یک جمع‌بندی کلی، باید بگوییم که عدد قند خون نرمال در حالات مختلف به صورت زیر است:
- پیش از صرف صبحانه و به صورت ناشتا میزان ایده‌آل قند خون برای افراد سالم بین 72 تا 108 میلیگرم است. در صورت تکرار آزمایش دو ساعت پس از صرف صبحانه، میزان قند خون ایده‌آل کمتر از 140 میلیگرم خواهد بود. در صورتی که غیر از این باشد، فرد دچار قند خون بالا است.
- برای افرادی که قند خونی بالاتر از حد نرمال دارند یا به بیان دیگر دچار دیابت نوع 1 هستند، این عدد اگر بین 70 تا 126 باشد، پیش از صبحانه کاملاً عادی و نرمال است. پس از گذشت دو ساعت از صرف صبحانه و تکرار آزمایش، برای این دسته از افراد، عدد کمتر از 162 میلیگرم عدد نرمالی خواهد بود.
- برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2، این عدد کمتر از 153 میلیگرم، عدد نرمالی است.
کلام آخر
اطلاع از قند خون نرمال اهمیت بسیار زیادی دارد. تفاوتی نمی‌کند که در چه سنی و با چه شرایطی باشد، به هر حال در صورت بررسی نکردن این موضوع، ممکن است به مرور زمان دچار مشکلات متعددی شوید. این موضوع برای افرادی که دچار دیابت هستند، متفاوت است. این دسته از افراد باید با وسواس بیشتری، آزمایش‌های خود را مرتبه و سر وقت انجام دهند و از راه‌های درمانی مؤثر به منظور کنترل میزان قند خون خود استفاده کنند.
در این مقاله تلاش کردیم ضمن تأکید بر روی اهمیت ایده‌آل بودن میزان قند خون در افراد مختلف، دامنه اعداد طبیعی قند خون را برای افراد با شرایط و در سنین مختلف به طور جامع و کامل بیان کنیم. امیدواریم مطالبی که در این مقاله بیان کردیم، برایتان مفید و مؤثر بوده باشد.
