در واقع، هنگام مطالعه، اشخاص از روی صفحات کتاب، متن را می‌خوانند و قادر به جذب حجم بزرگی از اطلاعات در بازه زمانی محدود نیستند. مهارت‌هایی از جمله مدیریت زمان و بهره‌گیری از روش‌های مطالعه کارآمد، به شما در افزایش فرصت‌های یادگیری کمک می‌کنند. با آغاز سال جدید، با استفاده از استراتژی‌ها و روش‌های مطالعه جدید و موثر، راه خود را به سوی یادگیری گسترده باز کنید. در ادامه این مقاله به انواع روش مطالعه خواهیم پرداخت. پس تا انتهای این مقاله با ما در مجله پاورقی همراه باشید.
روش مطالعه SQ3R
به توصیه دکتر شیرین ولی زاده روش مطالعه SQ3R، که از سازواره‌ای با پنج مرحله تشکیل شده است، یکی از موثرترین و جدیدترین روش‌های مطالعه و یادگیری در دنیا است. در این روش، با استفاده از مراحل مختلف، می‌توانید مطالب درسی را بهتر درک کرده و به یاد بیاورید. در ادامه به جزئیات هر یک از مراحل می‌پردازیم:
-
پیش مطالعه (Survey): در این مرحله، به سرعت به مطالب کتاب یا متن درسی نگاهی اجمالی بیندازید. هدف از این مرحله، ایجاد پیش‌زمینه‌ای برای درک بهتر مطالب درسی است. با توجه به اینکه این مرحله غالباً از قلم می‌رود، افزون بر درک اجمالی مطالب، می‌تواند به تسریع یادگیری کمک کند.
-
سوال کردن (Question): در این مرحله، سوال‌های مرتبط با عناصر کلیدی مطالب ایجاد می‌کنید. این سوالات به شما کمک می‌کنند تا تمرکزتان را روی نقاط مهم متمرکز کنید. سوالات می‌توانند از نوع تستی، تشریحی و یا مفهومی باشند.
-
مطالعه دقیق (Read): در این مرحله، مطالب را به دقت مطالعه می‌کنید. می‌توانید نکات کلیدی را یادداشت کنید و تلاش کنید مفاهیم اصلی را درک کنید. تمرکز بر دقت و فهم مفاهیم این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است.
-
یادآوری (Recite / Recall): در این مرحله، نکات و اطلاعات مهمی که به تازگی خوانده‌اید را بازگو می‌کنید. می‌توانید با دوستانتان یا خودتان توضیح دهید. این فعالیت باعث تثبیت اطلاعات در حافظه‌تان می‌شود و به شما در یادآوری در آینده کمک می‌کند.
-
مرور (Review / Revise): در این مرحله، مطالب را مرور می‌کنید و تکراری کرده و اطمینان می‌حاصل می‌شوید که اطلاعات به خوبی در ذهنتان جا افتاده‌اند. این فرآیند مکرر باعث تقویت حافظه و بهبود یادگیری بیشتر می‌شود.
استفاده از روش مطالعه SQ3R نیازمند تمرکز، برنامه‌ریزی و اجرای دقیق است. با اجرای این مراحل به درستی، می‌توانید مطالب درسی را بهتر درک کرده و به یادگیری کامل‌تر دست پیدا کنید. این روش مطالعه می‌تواند به شما در بهبود عملکرد تحصیلی و یادگیری مفید کمک کند. این روش به شما برای امتحانات نهایی یا کنکور کمک به سزایی خواهد کرد تا تمامی مطالب را به ذهنتان بسپارید و بهترین نتیجه را بگیرید.
روش مطالعه با تمرین و تکرار
تمرین یادآوری به شما کمک می‌کند تا اطلاعات را پس از مدتی به یاد بیاورید و در فرآیند یادگیری عمیق‌تری شرکت کنید. با انجام این تمرین، اطلاعات به طور دائمی در حافظه‌تان ثبت می‌شوند. در ادامه، روش‌های مختلفی که برای تمرین یادآوری می‌توانید استفاده کنید، آورده شده است:
-
استفاده از تست‌های تمرینی: شما می‌توانید از آزمون‌ها و سوالات تمرینی استفاده کنید. بدون بهره‌گیری از کتاب یا جزوه، سوالات را پاسخ دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا به یادآوری مطلب بپردازید و درک عمیقی از آن داشته باشید.
-
ایجاد سوالات شخصی: سوالات مرتبط با مطالب را خودتان ایجاد کنید. سعی کنید سوالاتی بپرسید که به نظرتان در امتحان ممکن است مطرح شوند. اگر با دوستان خود مشارکت دارید، آن‌ها را نیز ترغیب کنید که از این روش استفاده کنند و سوالات را با یکدیگر مبادله کنید.
-
فلش کارت‌ها (Flashcards): استفاده از فلش کارت‌ها به یادآوری مطالب کمک زیادی می‌کند. ابتدا به سوال‌ها پاسخ دهید و سپس جواب‌ها را بررسی کنید. این فرآیند به شما اجازه می‌دهد تا تکراری کردن مطالب را بازیابی کنید و تثبیت مفاهیم را تسهیل می‌کند.
تمرین فاصله دار
تمرین فاصله‌دار نیز به شما کمک می‌کند تا مطالعه را به طور متناوب و در بازه‌های زمانی مختلف انجام دهید. این روش باعث می‌شود تا مطالب به صورت عمیق‌تری در حافظه‌تان جا بیافتد و امکان یادآوری آن‌ها در آینده افزایش یابد. این روش را می‌توانید به صورت زیر اجرا کنید:
- روز اول: درس را به طور کامل مطالعه کنید.
- روز دوم: مرور و بازبینی مطلب را انجام دهید.
- روز سوم: مجدداً مطالب را مرور کنید.
- پس از یک هفته: مرور و بازبینی مطالب را انجام دهید.
- پس از دو هفته: مطالب را مرور کنید.
برای اجرای این روش، می‌توانید در ابتدای ترم برنامه‌ریزی کنید و برای هر درس، زمان‌های مشخصی را برای مطالعه و مرور تعیین کنید. پیوسته‌ترینی به این برنامه به شما کمک می‌کند که مطالعه را به طور متناوب و پیوسته انجام دهید و از تسلط به مطالب برخوردار شوید. با استفاده از این روش شما می توانید بهترین نتیجه ها را در امتحانات نهایی داشته باشید.
روش فایمن
روش فاینمن برای مطالعه و کسب بهترین نتیجه در امتحانات نهایی یا کنکور از تاثیر پذیر ترین روش ها می باشد. روش فاینمن یکی از روش‌های مطالعه موثر و کارآمد است که با استفاده از توضیحات ساده و به زبان خود، به شما کمک می‌کند مفاهیم درسی را بهتر درک کرده و در ذهنتان تثبیت کنید. اصول اساسی این روش به شرح زیر است:
-
نوشتن موضوع بالای صفحه: در این مرحله، موضوعی که در حال مطالعه آن هستید را بالای صفحه یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا تمرکزتان روی موضوع مورد نظر باقی بماند.
-
توضیح به زبان خود: سپس با استفاده از کلمات و اصطلاحات خود، مفهوم مرتبط با موضوع را به زبانی ساده توضیح دهید. تصور کنید که شما دارید به یک دیگری در مورد این مفهوم توضیح می‌دهید و سعی کنید به نحوی که برایتان آسان باشد، تفسیر کنید.
-
مرور و تصحیح: نوشته‌های خود را مرور کنید و اشتباهات را شناسایی کنید. سپس به منابع اصلی خود، مثل کتاب درسی یا جزوه، بازگردید و اشتباهات را تصحیح کنید.
-
تبدیل به زبان ساده: در صورتی که در نوشته‌های خود از زبان پیچیده یا اصطلاحات فنی استفاده کرده‌اید، به عقب بازگردید و آن قسمت‌ها را به زبان ساده‌تری تغییر دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا مفاهیم را به شیوه‌ای ساده و قابل درک به یاد داشته باشید.
روش فاینمن از شما خواسته است مفاهیم درسی را به زبانی ساده و قابل فهم بیان کنید، که این کار به شما در درک عمیق‌تر و تثبیت مطالب کمک می‌کند. با اجرای این روش، می‌توانید مفاهیم پیچیده را به طور موثری درک کرده و در امتحانات نهایی یا کنکور با اطمینان بیشتری به سوالات پاسخ دهید.
سیستم مطالعه لایتنر
سیستم لایتنر یک روش مطالعه مبتنی بر استفاده از فلش کارت‌ها است که به شما کمک می‌کند مطالب را به طور متناوب و متناسب با حافظه‌ی طولانی‌مدت خود مرور کنید. این روش از اصول روانشناسی یادگیری استفاده می‌کند تا به شما در به خاطر سپردن و حفظ مطالب کمک کند. به طور کلی، سیستم لایتنر به این صورت عمل می‌کند که شما مطالب را با فلش کارت‌ها مرور می‌کنید و به تکراری کردن مطالب در بازه‌های زمانی منظم می‌پردازید.
اصول اصلی سیستم لایتنر
-
جعبه‌های مختلف: در این سیستم، شما کارت‌های خود را در جعبه‌های مختلف نگه می‌دارید. هر جعبه نمایانگر میزان تکراری کردن مطالب است. کارت‌ها از جعبه شماره ۱ شروع می‌شوند و با تکرار موفقیت‌آمیز به جعبه‌های شماره‌ی بالاتر منتقل می‌شوند.
-
تعیین بازه‌های زمانی: هر جعبه نشان‌دهنده بازه‌های زمانی است که باید مطالب را مرور کنید. این بازه‌ها به شما کمک می‌کنند تا مطالب را در فواصل زمانی مناسب و منظم مرور کنید. این بازه‌ها به تدریج افزایش می‌یابند تا اطلاعات به صورت دائمی در حافظه شما ثبت شود.
اصول مطالعه کارت‌ها با استفاده از سیستم لایتنر:
-
جعبه ۱ (هر روز): کارت‌ها را روزانه مرور کنید. این مرحله کمک می‌کند تا مطالب تازه در حافظه کوتاه‌مدت شما حک شوند.
-
جعبه ۲ (هر ۲ روز): کارت‌هایی که در جعبه ۱ موفق به یادآوری شده‌اند، به جعبه ۲ منتقل می‌شوند. در این مرحله، مطالب را دوباره مرور کنید تا تثبیت شود.
-
جعبه ۳ (هر ۴ روز): کارت‌هایی که در جعبه ۲ موفق به یادآوری شده‌اند، به جعبه ۳ منتقل می‌شوند. مرور دوره‌ای مطالب در این مرحله به کمک تثبیت دائمی مطالب کمک می‌کند.
-
جعبه ۴ (هر ۹ روز): کارت‌هایی که در جعبه ۳ موفق به یادآوری شده‌اند، به جعبه ۴ منتقل می‌شوند. مرور منظم در این مرحله به کمک حفظ دائمی مطالب می‌آید.
-
جعبه ۵ (هر ۱۴ روز): کارت‌هایی که در جعبه ۴ موفق به یادآوری شده‌اند، به جعبه ۵ منتقل می‌شوند. در این مرحله، مطالب را به طور مکرر مرور کنید تا اطلاعات در حافظه‌ی طولانی‌مدت شما تثبیت شود.
با استفاده از سیستم لایتنر، شما می‌توانید مطالب را به طور متناوب و متعادل مرور کنید!
مطالعه در پانسیون مطالعاتی
مطالعه در پانسیون مطالعاتی می‌تواند تاثیر مثبتی در کسب نتایج بهتری در امتحانات نهایی یا کنکور دارد. پانسیون‌های مطالعاتی معمولاً محیط‌های آرام و مناسبی را برای مطالعه فراهم می‌کنند. این محیط باعث افزایش تمرکز و تمام‌وقتی بر روی مطالعه می‌شود، که می‌تواند به بهبود نتایج امتحانات کمک کند. در پانسیون‌های مطالعاتی، برنامه‌ریزی مشخصی برای مطالعه و تمرین‌ها ارائه می‌شود. این کمک می‌کند که زمان بهینه‌تری برای مطالعه در نظر گرفته شود و از تلف کردن وقت جلوگیری شود.
